"Moslimconsument biedt kansen voor Vlaamse telers"

Op donderdag 26 oktober 2017 richtte VLAM een studienamiddag in over etnomarketing met focus op de moslimconsument. Drie sprekers schetsten de situatie en de kansen die de moslimconsument biedt voor de Vlaamse land- en tuinbouwsector.

Het rapport 'Maak kennis met de moslimconsument - Verkenning kansen voor de Vlaamse agrovoeding' van het Departement Landbouw en Visserij

Het rapport werd voorgesteld door Kris Roels, beleidsondersteuner, en geeft aan dat de moslimconsument veel marktkansen biedt voor de Vlaamse land- en tuinbouwsector en voor de Vlaamse agrovoedingssector, maar dat deze onvoldoende benut worden.

De landbouwer kan volgens het rapport innoveren met nieuwe etnische teelten en producten: groenten en fruit, peulvruchten (bonen, linzen, kikkererwten), schapen- en geitenvlees, noten, zaden en exotische kruiden. Landbouwconcepten als korte keten en biologische landbouw kunnen inspelen op waarden van zowel de traditionele als de bewuste moslimconsument. Naast zijn rol als consument speelt de moslim eveneens een rol als nieuwe actor in de agrovoeding, bijvoorbeeld als ondernemer of als werknemer van de sector.

Vlaanderen is divers. Een op de vijf Vlamingen heeft een buitenlandse herkomst. Ongeveer de helft daarvan is afkomstig uit niet-EU-landen. Minstens 400.000 personen hebben hun wortels in een moslimland. Binnen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap komt geleidelijk een middenklasse op, die hoger opgeleid is en meer geld besteedt aan voeding. De overgrote meerderheid is trots om moslim te zijn.

De moslimgemeenschap groeit, niet enkel in België maar over heel de wereld. Daarbij valt de concentratie in de steden zoals Brussel, Charleroi en Luik op alsook het hoge geboortecijfer en hoge aantal 0 tot 9-jarigen.

Steeds meer moslims zien de islam als een levensstijl en een gids voor hun consumptiegedrag. Halal en haram zijn begrippen die aangeven of een product is toegestaan of niet. De Belgische halalvoedingsmarkt wordt op bijna 2 miljard euro geschat. De halalvoedingsmarkt levert een bijdrage van 40 à 100 miljard euro aan de Europese voedseleconomie. Er is een groeipotentieel voor halalvoeding. Een betere certificering en bredere maatschappelijke aanvaarding van halalvlees zijn actuele uitdagingen.

De traditionele eetcultuur van Turkse en Marokkaanse Belgen evolueert naar een hybride eetcultuur, een mix van elementen uit het land van herkomst met elementen uit de West-Europese voedingscultuur. Onderzoek toont verschillen en gelijkenissen met het voedingspatroon van de autochtone bevolking. De voedselconsumptie vertoont pieken rondom belangrijke religieuze rituelen, zoals de ramadan. Het breed gedragen concept halal wordt aangevuld met het concept tayyib, dat gelinkt kan worden aan duurzaamheid.

 

Wereldwijd zweren steeds meer mensen het geloof af. Men vindt zijn geloof niet langer in de kerk, tempel of moskee maar in de restaurants, koffiehuizen en bars. Daar vindt men houvast, vertrouwen en geborgenheid. Godsdienstige gebouwen krijgen een andere functie: van altaar naar keuken. De alternatieve kookbijbels en de gastronomische evangelies van topchefs tonen de grote verwevenheid tussen religie en kookkunst aan. De wereldkeuken inspireert ook de autochtone Belgen.

De Magreb-eetcultuur is iets traditioneler. De rol die de vrouw speelt in het kookproces is groter bij deze etnische groep dan bij de autochtonen. Uitgebreid voorbereiden van de maaltijd maakt deel uit van de cultuur (dus iets minder gericht op gebruiksgemak). Het uitgebreid tafelen is eigen aan de Magreb- cultuur, het maakt een groter deel uit van de dagelijkse bezigheden. Verder is men erg zintuiglijk ingesteld: niet enkel de smaak maar ook de kleur, de geur die een groente of fruit aan een gerecht kan toevoegen, zijn erg belangrijk.

In het groentenrayon komen de tomaten bij zowel autochtonen als allochtonen op nummer één. Paprika en pepers scoren hoger in de ranking bij de moslimconsument dan bij de rest van de bevolking. Ui komt op plaats vier bij de moslim en slechts op de achtste plaats bij de autochtoon. De nationale trots, witloof, staat bij de autochtoon op nummer twee en komt bij de moslim niet voor in de top tien. Witloof heeft een saai en kil imago bij de Magreb-vrouwen, die het product vooral als ontoegankelijk en bitter ervaren. Voor deze vrouwen voegt het geen kleur toe aan het gerecht (zeer belangrijk in de Magreb-cultuur) en heeft het geen leuke vorm. Het is geurloos en men weet niet welke kruiden eraan toe te voegen. Deze vrouwen hebben de gewoonte alles bij te kruiden.

Schapen- en lamsvlees is bij de Turkse en Marokkaanse gemeenschap de belangrijkste vleessoort na rund- en kippenvlees. Bij de autochtone Belgen staat deze vleessoort slechts op een zevende plaats in de buurt van wild en konijn.

Traditionele etnische aankoopkanalen zoals de halalslagerij of -bakkerij zijn opvallend in het straatbeeld aanwezig, maar het belang van de supermarkt neemt toe. Dis 1, de klassieke supermarkt, is het belangrijkste winkelkanaal voor alle etnische groepen. De consument van Marokkaanse/Turkse afkomst spendeert er gemiddeld meer terwijl de koper met zuiderse afkomst er minder uitgeeft. Hard discount (Aldi, Lidl) is relatief belangrijker bij de allochtonen en dan vooral bij deze met een Marokkaanse/Turkse afkomst. In tegenstelling tot de andere groepen spenderen de Turk en de Marokkaan minder bij de buurtsupermarkten.

Dat vertelde Rachid Lamrabat van het etno communicatie- en marketingbureau, Tiqah. Zijn betoog was er een van wederzijdse kennis en vertrouwen. Het opbouwen van 'trust' is essentieel om moslims te benaderen. Om vertrouwen op te bouwen, moet men mekaar eerst leren kennen. Als marketeer volstaat het niet om enkel de verpakking of de communicatie aan te passen naar deze doelgroep. Je moet de moslimconsument leren begrijpen en aangepaste producten voor hem ontwikkelen. Een goed voorbeeld is de ontwikkeling van een halal-lasagne door de Ter Beke of de halal ready meals van Naqi.

Het zijn vooral de moslims van de derde generatie in België die dergelijke gemaksproducten kopen. Hun grootouders kopen nog hoofdzakelijk verse basisproducten en het liefst rechtstreeks bij de boer. Londerzeel blijkt hier een centraal gelegen plaats tussen Antwerpen en Brussel waar vooral Marokkanen zich bevoorraden bij de boer. De vertrouwensrelatie tussen hen en de boer is essentieel en overstijgt het halal-label.

Bron: VLAM